ເວົ້າແນວນີ້ ກໍບໍ່ແມ່ນວ່າໃບປະກາດປະລິນຍາ ຫຼືການສຶກສາລະດັບສູງບໍ່ມີຄຸນຄ່າ. ການສຶກສາທຸກລະດັບແມ່ນມີຄຸນຄ່າ ຖ້າຫາກບໍ່ມີການສຶກສາຮຽນຮູ້ນັ້ນລະຈຶ່ງບໍ່ມີຄຸນຄ່າ, ແຕ່ຂ້ອຍຢາກໝາຍເຖິງການສຶກສາທີ່ແທ້ຈິງບໍ່ຈຳເປັນຕ້ອງມີໃບປະກາດ ເພາະຫຼາຍວິຊາອາຊີບທີ່ສາມາດລ້ຽງໂຕເອງໄດ້ ຫຼືມີຊີວິດທີ່ດີໄດ້ນັ້ນ ກໍບໍ່ໄດ້ມາຈາກໃບປະກາດ ແຕ່ມັນມາຈາກການສຶກສາຮຽນຮູ້ແລະລົງມືເຮັດ.
ທ່ານຜູ້ອ່ານຄົງຮູ້ຈັກ ສະຕີບ ຈ໊ອບ ຜູ້ສ້າງໂທລະສັບໄອໂຟນ ຫຼື ຮູ້ຈັກກັບ ມາກ ຊັກເກີເບີກ ຜູ້ກໍ່ຕັ້ງເຟັດບຸກ ເຂົາຕ່າງກໍບໍ່ໄດ້ຈົບປະລິນຍາ ແລະກໍເປັນຄົນໜີອອກຈາກມະຫາວິທະຍາໄລ (ຮຽນບໍ່ຈົບ) ແຕ່ເຂົາເຈົ້າໄດ້ສ້າງສິ່ງສຳຄັນແລະເປັນປະໂຫຍດຕໍ່ມວນມະນຸດແບບທີ່ຄົນອື່ນເຮັດບໍ່ໄດ້.
ອ້າຍ ບຸນຄຳ ຜູ້ມີລໍ້ໝາກສົ້ມແລ້ວເລາະຂາຍ ໄດ້ກຳໄລບໍ່ຕໍ່າກວ່າມື້ລະ 5-6 ແສນ ຫຼືບາງມື້ໄດ້ເປັນລ້ານປາຍກີບ ລາວກໍບໍ່ໄດ້ໃຊ້ໃບປະກາດປະລິນຍາເພື່ອເຂົ້າເຮັດອາຊີບນັ້ນເລີຍ ແຕ່ລາວມີຄວາມຊຳນານໃນການປອກໝາກໄມ້ໄດ້ຢ່າງວ່ອງໄວ.
ທ້າວ ກາດຳ ບ້ານຊຳເກດ ເມືອງສີໂຄດຕະບອງ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ເອົາເຫຼັກເຜົາໄຟໃຫ້ຮ້ອນແລ້ວຕີ ໃຫ້ເປັນພ້າເປັນມີດສົ່ງຂາຍຈົນຕີບໍ່ທັນ ຍ້ອນຄຸນນະພາບພ້າມີດທີ່ລາວຕີນັ້ນມີຄຸນນະພາບ ທົນທານແລະຟັນເຂົ້າດີ ອັນນັ້ນລາວກໍບໍ່ມີໃບປະກາດຄືກັນ.
ລຸງເຄນຕາ ບ້ານນາເມືອງ ເມືອງຄຳເກີດ ແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ຫ້ອຍໂຫນໜ້າຜາເພື່ອເອົານໍ້າເຜີ້ງຈາກຮັງທຳມະຊາດ ໂດຍທີ່ແມ່ເຜິ້ງບໍ່ຮູ້ທໍ່ໃດພັນໂຕ ບໍ່ຕອດລາວເລີຍ ແຕ່ລາວບໍ່ຮູ້ໜັງສື.
ທີ່ຍົກມາຂ້າງເທິງນັ້ນ ແມ່ນສ່ວນໜ້ອຍໆ ຂອງອີກຫຼາຍໆ ອາຊີບທີ່ເຈົ້າຂອງອາຊີບມີຄວາມຊຳນານແລະສາມາດຫາລ້ຽງຊີວິດໂຕເອງໄດ້ ແລະລວມທັງຜູ້ປະສົບຜົນສຳເລັດລະດັບໂລກນຳ.
ຕາມປະສົບການຂອງຜູ້ຂຽນເອງແລ້ວເຫັນວ່າ ສິ່ງສຳຄັນຂອງຄົນທີ່ຈະເອົາໂຕລອດໄດ້ນັ້ນ ມັນບໍ່ຂຶ້ນກັບໃບປະກາດປະລິນຍາດອກ ເພາະໝູ່ຂ້ອຍທີ່ຈົບປະລິນຍາຄົນໜຶ່ງພ້ອມກັນກັບຂ້ອຍ ລາວກໍວ່າງງານແລະຍັງເລິ່ມຕົ້ນຊີວິດບໍ່ໄດ້ ທັ້ງໆທີ່ໄດ້ໃບປະກາດປະລິນຍາມາແລ້ວໄດ້ 10 ປີ.
ສິ່ງທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ຊີວິດຂອງຄົນເຮົາຢູ່ລອດໄດ້ນັ້ນແມ່ນ ການສຶກສາຮຽນຮູ້ແລ້ວລົງມືເຮັດມັນຈົນຊຳນານ, ແຕ່ການສຶກສາໃນທີ່ນີ້ຂ້ອຍບໍ່ໄດ້ໝາຍເຖິງການສຶກສາໃນໂຮງຮຽນທໍ່ນັ້ນ ແຕ່ຂ້ອຍໝາຍເຖິງສຶກສາຮຽນຮູ້ກັບທຸກຢ່າງທີ່ຜ່ານເຂົ້າມາໃນຊີວິດ ຮຽນຮູ້ອາຊີບໃດກໍໄດ້ທີ່ບໍ່ຜິດກົດໝາຍແລ້ວເຮັດມັນໃຫ້ດີ ມັນກໍສາມາດປະສົບຜົນສຳເລັດໄດ້.
ໃນຍຸກສະໄໝປັດຈຸບັນນີ້ ຖ້າຢາກອອກແຮງງານເບົາ ແຕ່ສາມາດເອົາໂຕລອດໄດ້ແມ່ນຂໍໃຫ້ມີ 4 ຢ່າງຕິດໂຕຄື:
1. ມີທັກສະຊີວິດ: ສາມາດຢູ່ຮ່ວມໝູ່ໄດ້, ເຮັດວຽກຮ່ວມໝູ່ໄດ້, ເຂົ້າຄົນໄດ້ງ່າຍ, ຮູ້ຈັກເວົ້າ, ມີຄວາມກ້າຫານ, ກ້າປຶກສາຫາລື ແລະຮຽນຮູ້, ເປັນນັກຮ້ອງ, ນັກດົນຕີ, ນັກກິລາ ແລະອື່ນໆ
2. ຮູ້ພາສາອັງກິດ: ເປັນປະຕູທີ່ຈະຮຽນຮູ້ເລື່ອງລາວທຸກຢ່າງຈາກທົ່ວໂລກໄດ້ ແລະສາມາດເຮັດວຽກກັບຄົນຕ່າງປະເທດໄດ້.
3. ດຸໝັ່ນ: ດຸໝັ່ນໃນການເຮັດວຽກ, ດຸໝັ່ນໃນການຮຽນຮູ້, ຮູ້ແລ້ວລົງມືເຮັດ, ແລະເຮັດແລ້ວຖອດຖອນບົດຮຽນນຳ.
4. ຊື່ສັດ: ຄວາມຊື່ສັດເປັນສິ່ງທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ໝັ້ນຄົງ. ຈະເປັນໝູ່ຄູ່, ຄອບຄົວ, ຄູ່ຄ້າ ແລະສັງຄົມ ຕ່າງກໍຢາກຢູ່ກັບຄົນທີ່ມີຄວາມຊື່ສັດແລະຈິງໃຈ.
ຂ້ອຍວ່າ ຖ້າເຈົ້າມີ 4 ຢ່າງນີ້ແລ້ວ ເຖິງເຈົ້າຈະບໍ່ມີໃບປະກາດຈັກໃບ ຊີວິດຂອງເຈົ້າກໍບໍ່ມີມື້ທຸກຍາກ.