ຕຳນານ ຫຼື ນິທານດັ້ງເດີມຂອງລາວກ່າວວ່າ ຜີຫຼວງຟ້າຄື່ນ ຫຼື ພະຍາແຖນໄດ້ມອບໝາຍໃຫ້ແຖນຈຳນວນໜຶ່ງລົງມາຢູ່ສືບສ້າງໃນເມືອງລຸ່ມ ຫຼື ທີ່ຮຽກວ່າ “ເມືອງຄົນ” ຢູ່ໃນເມືອງຟ້າ ຫຼື ເມືອງແຖນນັ້ນ ບັນດາແຖນທັງຫຼາຍທີ່ເປັນໄພ່ພົນຂອງພະຍາແຖນນັ້ນລວມທັງພະຍາແຖນເອງນຳ ມີຮ່າງກາຍເປັນທິບ ກິນອາຫານທິບ, ເຫາະເຫີນເດີນອາກາດໄປໄດ້ທຸກຫົນທຸກແຫ່ງ ມີຊີວິດເປັນອຳມະຕະ ແລະ ສຸກສັນຊົ່ວນິສັນດອນ ເມື່ອລົງມາຢູ່ໃນເມືອງຄົນແລ້ວຮ່າງກາຍທີ່ເປັນທິບນັ້ນກໍ່ໄດ້ປ່ຽນສະພາບໄປກາຍເປັນຮ່າງກາຍຄົນທຳມະດາ ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍທາດ 4 ຂັນ 5 ມີຮູບປະທຳ, ນາມມະທຳ, ມີເຖົ້າ, ມີແກ່, ມີເຈັບ, ມີຕາຍ ຕາຍໄປແລ້ວຫາກໄດ້ສ້າງຄຸນງາມຄວາມດີໄວ້ໃນເວລາຍັງມີຊີວິດຢູ່ກໍ່ຈະໄດ້ກັບຄືນໄປຢູ່ໃນເມືອງແຖນອີກ ໄດ້ຊີວິດທີ່ເປັນທິບເປັນອຳມະຕະກັບຄືນມາ ດ້ວຍເຫດນີ້ຄົນທັງຫຼາຍທີ່ດຳລົງຊີວິດຢູ່ໃນເມືອງລຸ່ມຈຶ່ງມີຄວາມໃຝ່ຝັນຢາກກັບຄືນໄປຢູ່ເມືອງແຖນອີກ ແຕ່ລະຄົນໄດ້ພະຍາຍາມສ້າງຄຸນງາມຄວາມດີ ລະເວັ້ນຄວາມຊົ່ວທັງປວງ ໄດ້ປະກອບພິທີໄຫວ້ວອນຜີແຖນເພື່ອໃຫ້ແຖນຫຼວງຟ້າຄື່ນໄດ້ຮັບຮູ້ ແລະ ເຫັນການກະທຳຂອງພວກຕົນຢູ່ໃນເມືອງລຸ່ມ ວ່າໄດ້ສ້າງຄຸນງາມຄວາມດີໄວ້ຫຼາຍ ເມື່ອຕາຍໄປແລ້ວຂໍໃຫ້ພະຍາແຖນມາຮັບເອົາຕົນກັບຄືນໄປຢູ່ເມືອງແຖນອີກ ໃນກໍລະນີມີໄພທຳມະຊາດເຊັ່ນ: ຝົນແລ້ງ, ນ້ຳຖ້ວມ, ມີພາຍຸລົມແດງເກີດຂື້ນ ຄົນລາວບູຮານເຊື່ອວ່າເປັນການສະແດງອຳນາດລິດເດດຂອງພະຍາແຖນ ເພື່ອເຕືອນ ຫຼື ລົງໂທດມວນມະນຸດທີ່ບໍ່ຕັ້ງຢູ່ໃນສິນທຳ ເກີດຄວາມໂລບມາກ ບຽດບຽນເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ ກໍ່ຄວາມເດືອດຮ້ອນແກ່ສັງຄົມ ທຳລາຍທຳມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ບໍ່ຮັກສາຖະນຸຖະໜອມຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດທີ່ພະຍາແຖນປະທານມາໃຫ້ ດ້ວຍເຫດນີ້ມວນມະນຸດຈຶ່ງແຕ່ງໃຫ້ປູ່ເຍີຍ່າເຍີຂື້ນໄປເມືອງແຖນເພື່ອຮ້ອງຂໍໃຫ້ພະຍາແຖນຊ່ວຍແກ້ໄຂຍຸຕິໄພທຳມະຊາດທີ່ເກີດຂື້ນ.

ນິທານພະຍາແຖນກ່າວວ່າ ແຕ່ກີ້ແຕ່ກ່ອນນັ້ນມີເຄືອເຂົາກາດເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງເມືອງແຖນ ແລະ ເມືອງຄົນ ເວລາປູ່ເຍີຍ່າເຍີຂື້ນໄປເມືອງແຖນກໍ່ໄດ້ໄຕ່ເຄືອເຂົາກາດຂື້ນໄປ ເຊັ່ນຕົວຢ່າງໃນກາລະຄັ້ງໜຶ່ງທີ່ເກີດໄພແຫຼ້ງແລ້ງຫຼາຍປີ ຄົນບໍ່ໄດ້ເຮັດໄຮ່ເຮັດນາ ຕ້ອງຫາກິນໝາກໄມ້ ແລະ ຫົວເຜືອກຫົວມັນຕາມດົງຕາມປ່າທີ່ມີຢູ່ຕາມທຳມະຊາດ ພັນເຂົ້າປູກທີ່ເກັບຮັກສາໄວ້ກໍ່ໝົດສິ້ນໄປ ມະນຸດທັງຫຼາຍຈຶ່ງແຕ່ງໃຫ້ປູ່ເຍີຍ່າເຍີຂື້ນໄປຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼື້ອຈາກພະຍາແຖນ ຂໍຮ້ອງໃຫ້ພະຍາແຖນແຕ່ງຟ້າແຕ່ງຝົນໃຫ້ຕົກລົງມາສູ່ໂລກມະນຸດຕາມລະດູການເປັນປະຈຳທຸກປີ ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ເຮັດໄຮ່ເຮັດນາມີເຂົ້າປາອາຫານໄວ້ກິນ ບໍ່ໃຫ້ອົດຍາກປາກແຫ້ງອີກຕໍ່ໄປ ໂດຍການຂໍຮ້ອງຂອງມະນຸດ ພະຍາແຖນຈຶ່ງໄດ້ປະທານພັນເຂົ້າປູກມາໃຫ້ ແລະ ແຕ່ງຟ້າແຕ່ງຝົນໃຫ້ຕົກລົງມາສູ່ໂລກມະນຸດຕາມລະດູການທຸກໆປີ ຕໍ່ຈາກນັ້ນມະນຸດທັງຫຼາຍກໍ່ໄດ້ເອົາພັນເຂົ້າປູກແຈກຢາຍກັນ ໄດ້ເຮັດໄຮ່ເຮັດນາມີເຂົ້າມີປາອຸດົມສົມບູນ ແຕ່ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນກໍ່ມີຄົນຊົ່ວຊ້າສາມານຈຳນວນໜຶ່ງທີ່ມີນິໄສດື້ດ້ານມັກງ່າຍ ເມື່ອໄດ້ພັນເຂົ້າປູກມາແລ້ວກໍ່ເອົາໄປໜຶງກິນເອົາໄປຫຸງກິນຈົນໝົດ ບໍ່ໄດ້ເອົາໄປປູກໄປຝັງຄືກັບຄົນອື່ນ ເມື່ອກິນພັນເຂົ້າປູກໝົດແລ້ວກໍ່ພາກັນໄປຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອຈາກພະຍາແຖນອີກ ພະຍາແຖນໄດ້ວ່າຮ້າຍສັ່ງສອນຕຳນິວິຈານໂທດກຳທີ່ພວກເຂົາໄດ້ປະພຶດປະຕິບັດຜ່ານມາ ແລ້ວໄດ້ປະທານພັນເຂົ້າປູກໃຫ້ມາເປັນຄັ້ງສຸດທ້າຍ ພ້ອມທັງບອກວ່າບໍ່ໃຫ້ມາລົບກວນອີກເມື່ອມະນຸດພວກນັ້ນລົງມາຈາກເມືອງແຖນແລ້ວ ພະຍາແຖນກໍ່ໄດ້ສັ່ງໃຫ້ຕັດເຄືອເຂົາກາດຖິ້ມ ແຕ່ນັ້ນມາກໍ່ບໍ່ມີເຄືອເຂົາກາດເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງເມືອງຄົນ ແລະ ເມືອງແຖນອີກ ຜູ້ຄົນທັງຫຼາຍບໍ່ສາມາດຂື້ນໄປເມືອງແຖນໄດ້ອີກ ເມື່ອຜູ້ຄົນຕ້ອງການຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອຈາກແຖນ ຈຶ່ງໄດ້ມີການປະກອບພິທີໄຫວ້ວອນຢູ່ເມືອງລຸ່ມ ແລະ ເຊື່ອວ່າພະຍາແຖນສາມາດໄດ້ຍິນ ໄດ້ເຫັນການໄຫວ້ວອນຂອງຕົນ ດ້ວຍເຫດນີ້ຈຶ່ງໄດ້ມີຮີດຄອງປະເພນີການປະກອບພິທີກຳຕ່າງໆ ກ່ຽວກັບການໄຫວ້ວອນແຖນຂອງຄົນລາວໃນທ້ອງຖິ່ນຕ່າງໆໃນຮູບລັກສະນະຕ່າງໆ ບາງຢ່າງກໍ່ຄືກັນ ບາງຢ່າງກໍ່ແຕກຕ່າງກັນ ແຕ່ມີເປົ້າໝາຍດຽວກັນ ຄືການໄຫວ້ແຖນເພື່ອອ້ອນວອນຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອຈາກພະຍາແຖນໃຫ້ມາຊ່ວຍເຫຼືອພວກຕົນຕາມຈຸດປະສົງຂອງຜູ້ປະກອບພິທີໄຫວ້ວອນນັ້ນເຊັ່ນ: ການລຳເຊີ້ງຜີຟ້າເພື່ອຮັກສາຄົນເຈັບ, ການຈູດບັ້ງໄຟບູຊາແຖນ, ການຕີຄ້ອງບັ້ງເພື່ອ ຂໍຝົນເປັນຕົ້ນ.

ເອກະສານອ້າງອີງ:
ນິທານພະຍາແຖນ, ໂດຍ ບຸນມີ ເທບສີເມືອງ.

ທີ່ມາຈາກ: ອິດສະຫຼະ

ຕິດຕາມນານາສາລະ ກົດໄລຄ໌ເລີຍ!