ບຸນຊຳລະແມ່ນຮີດໜຶ່ງຂອງລາວຊຶ່ງເພິ່ນກຳນົດຈັດໃນ ເດືອນເຈັດລາວເທົ່ານັ້ນສ່ວນການ ຈັດງານບຸນດັ່ງກ່າວບໍ່ກຳນົດວັນ ສາມາດຈັດມືຂຶ້ນ ຫຼື ມື້ແຮມກໍໄດ້ ຕາມປະສົງ ບຸນຊຳລະນີ້ເຊື່ອວ່າ ຍັງມີີຫຼາຍຄົນບໍ່ເຄີຍໄດ້ຍິນເພາະ ວ່າບໍ່ຄ່ອຍເຫັນມີໃຜຈັດກັນໃຫຍ່ພໍປານໃດພຽງແຕ່ປະຕິບັດຢູ່ບ້ານ ເຮືອນໃຜລາວຕາມພໍ່ແມ່ປູ່ຍ່າຕາ ຍາຍບອກ.
ຄຳວ່າ: ຊຳລະກໍຄືເຮັດໃຫ້ສະອາດເຊັ່ນເສື້ອຜ້າອາພອນຂອງ ເຮົາບໍ່ສະອາດເປິເປື້ອນ ຫຼື ເຄື່ອງໃຊ້ໃນເຮືອນເປັນຕົ້ນວ່າ ໝໍ້, ໄຫ,ຈອງ, ບ່ວງ, ຖ້ວຍ, ໂອ, ຊາມ ແລະອື່ນໆບໍ່ສະອາດເຮົາ ກໍຊຳຣະສະ ສາງລ້າງສ່ວຍຈິດໃຈກໍເຊັ່ນກັນ ເມື່ອມັນມີຄວາມເສົ້າໝອງດ້ວຍ ກິເລດຄືຄວາມໂລບຄວາມໂກດ ຄວາມຫຼົງເຮົາກໍຊຳລະໃຫ້ສະອາດ ຜ່ອງໃສດ້ວຍການໃຫ້ທານຮັກສາ ສິນພາວະນາ ບ້ານເມືອງເຮົາບໍ່ຢູ່ ດີມີແຮງບໍ່ມີຄວາມສະຫງົບ ຫຼື ສັດ ສາວາສິ່ງຊ້າງ, ມ້າ, ງົວ, ຄວາຍ ແລະຊັບສົມບັດຕ່າງໆເປັນຫ່າຊາຕາບ້ານເມືອງຂາດຊາວພຸດເຮົາກໍຈະທຳບຸນຊຳລະຄືທຳພິທີລ້າງສ່ວາຍສະສາງສິ່ງທີ່ບໍ່ດີ ຫຼື ສະ ໜຽດຈັງໄຮອອກໄປເພື່ອເຮັດໃຫ້ ເປັນສິລິມຸງຄຸນ.
ມູນເຫດຂອງການເຮັດບຸນຊຳ ຣະຂຽນໄວ້ໃນປື້ມວັດທະນະທຳ ລາວວ່າ: ເພື່ອເປັນການຂັບໄລ່ສະໜຽດຈັງໄຮໃຫ້ຫາຍໄປເພື່ອເຮັດ ໃຫ້ມີຄວາມສຸກສະຫວັດດີພາບ ເຮົາຈິ່ງສູດຊຳລະໂດຍມີເລື່ອງ ເລົ່າໄວ້ໃນທຳມະບົດວ່າຄັ້ງໜຶ່ງທີ່ ເມືອງໄພສາລີເກີດຄວາມອືດຢາກ ເພາະມີໄພແຫ້ງແລ້ງຝົນບໍ່ຕົກຊາວ ເມືອງລົ້ມຫາຍຕາຍຈາກຍ້ອນ ຄວາມອຶດຫິວ ແລະໄດ້ເກີດໂລກ ອະຫິວາລະບາດໄປທົ່ວເມືອງ ເຮັດໃຫ້ເມືອງດັ່ງກ່າວເຕັມໄປດ້ວຍ ຊາກສົບຕ່າງໆນາໆ ເມື່ອຊາວ ເມືອງໄພສາລີປະສົບເຫດການ ແນວນັ້ນຈິ່ງໄປອາລາທະນາພະ ພຸດທະເຈົ້າມາລະງັບເຫດຮ້າຍ, ດັ່ງນັ້ນພະພຸດທະເຈົ້າພ້ອມດ້ວຍ ພະສົງ 5 ຮ້ອຍອົງສະເດັດອອກ ຈາກເມືອງລາຊະຄຶໄປສູ່ເມືອໄພ ສາລີໂດຍເດີນທາງໄປທາງເຮືອ ໃຊ້ເວລາເຈັດມື້ຈິ່ງຮອດ ພໍພະອົງ ສະເດັດໄປເຖິງກໍເກີດຝົນຕົກຫ່າ ໃຫຍ່ລົງມາຈົນນ້ຳຖ້ວມ ແລະພັດ ເອົາຊາກສົບຄົນຕາຍເຫຼົ່ານັ້ນ ອອກຈາກເມືອງ ແລ້ວພະອົງໃຫ້ ພະອານົນຮຽນເອົາພຸດທະມົນ ເພື່ອນຳໄປສູດພາຍໃນກຳແພງ ເມືອງ ພະອານົນເຮັດຕາມຖືເອົາ ໝໍ້ນ້ຳມົນໄປເສກເປົ່າແລ້ວສາດຊິດໄປທົ່ວພະນະຄອນຕັ້ງແຕ່ນັ້ນ ມາຊາວເມືອງໄພສາລີຈິ່ງມີຄວາມຢູ່ເຢັນເປັນສຸກປັດສະຈາກໂລກໄພໄຂ້ເຈັບທຸກປະການ.
ສຳລັບ ວິທີເຮັດບຸນຊຳຣະ ເພິ່ນປຸກຜາມຂຶ້ນທີ່ເດີ່ນກາງບ້ານ ຫາແຮ່ຊາຍ ແລະໄມ້ໄຜ່ 8 ລຳຖ້າ ເປັນໝູ່ບ້ານໃຫຍ່ໆກໍປຸກຜາມຂຶ້ນ ສີ່ທິດຢູ່ສີ່ແຈບ້ານແລ້ວນິມົນພະ ສົງມາສູດມຸງຄຸນແລງ ຕອນເຊົ້າ ກໍມີການຕັກບາດ ແລະຖວາຍສັງ ຄະທານ ຫຼັກໄມ້ໄຜ່ທັງ 8 ນັ້ນເອົາ ຫຍ້າຄາຈຸ່ມນ້ຳມົນຫົດໃສ່ຫຼັກສາກ່ອນຫຼັງຫົດນ້ຳໃສ່ຫຼັກດັ່ງກ່າວ ແລ້ວຫວານແຮ່ຊາຍໄປຕາມບ້ານ ເພື່ອໃຫ້ບ້ານນັ້ນມີຄວາມຢູ່ເຢັນ ເປັນສຸກ.
ຂຽນໂດຍ: ລູກຊອດ (ເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ)