ພຣະພຸທມາຣາວິໄຊ ຫລື ພຣະເຈົ້າໝ່ານ ຂອງວັດຊຽງທອງ ຣາຊະວໍຣະວິຫາຣ ເມືອງຫລວງພຣະບາງ ສ້າງເມື່ອປີ ພສ 1989 ( ຄສ 1446 ) ນັບຈາກມື້ນັ້ນມາຮອດມື້ນີ້ ເປັນເວລາ 570 ປີຜ່ານມາແລ້ວ ( ປີນີ້ ຄສ 2016 – ປີສ້າງ ຄສ 1446 = 570 ປີ ຜ່ານມາແລ້ວ ) ພຣະພຸທມາຣາວິໄຊ ຫລື ພຣະເຈົ້າໝ່ານ ອົງນີ້ສ້າງໂດຍ ພຣະຄູມະຫາສົມເດັດສຸວັນນະປັນຍາ ນັບແຕ່ມື້ສ້າງຂຶ້ນມາ ກໍ່ປະດິດສະຖານຢູ່ວັດຊຽງທອງບໍ່ເຄີຍເຄື່ອນຍ້າຍໄປບ່ອນໃດນອກເຂດວັດເລີຍ
ເມື່ອກ່ອນຫລັງປີ ຄສ 1930 ລົງໄປ ພຣະໝ່ານແມ່ນປະດິດສະຖານຢູ່ອົບມຸງ ຢູ່ບໍລິເວນຂອງສວນດອກໄມ້ຫລັງອາຮາມ(ສີມ)ໃນປະຈຸບັນ ຫລັງຈາກອົບມຸງຫລົ້ມລົງແລ້ວ ເພິ່ນກໍ່ນຳເອົາພຣະຫມ່ານມາປະດິດສະຖານໄວ້ທີ່ຫໍພຣະໝ່ານດັ່ງທີ່ເຮົາເຫັນໃນປະຈຸບັນນີ້ ສ່ວນບັນດາພຣະພຸທທະຮູບອົງອື່ນໆກໍ່ຄືພຣະເຈົ້າທີ່ຕັ້ງຢູ່ກາງສວນດອກໄມ້ກໍ່ສ້າງຖານຂຶ້ນໂດຍນຳເອົາຫິນເປັນຖານພຣະ ( ຫິນດັ່ງກ່າວກໍ່ໄດ້ມາຈາກອຸບມຸງໃນເມືອກ່ອນຈາກຖານພຣະນັ້ນ ) ຈົນຊາວບ້ານຊາວເມືອງຕັ້ງຊື່ພຣະອົງທີ່ປະດິດສະຖານທີສວນດອກໄມ້ນັ້ນວ່າ ພຣະເຈົ້າຕາກແດດ ເພາະສາທຸມ້າວ ມະນີວັງໂສ ເຈົ້າອາວາດໃນຂະນະນັ້ນ ຝັນວ່າ ໃນສວນດອກໄມ້ເຫັນແດດອາທິດຮ້ອນແຮງ ແລະຕາມຮີດຂອງເມືອງຫລວງພຣະບາງແລ້ວ ພຣະພຸທຕ້ອງມີສິ່ງປຸກສ້າງ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ຕາກແດດ ຕາກຝົນ ຕົກມາຮອດໃນປີ ຄສ 1987 ເພິນຈິ່ງນຳພາສາທຸອ້າຍຈົວປຸງຫໍເພື່ອມຸງໃຫ້ພຣະເຈົາຕາກແດດນັ້ນ ສ່ວນພຣະເຈົ້າໝ່ານຫລັງຈາກອົບມຸງຫລົ້ມແລ້ວ ເພິ່ນກໍ່ນຳໄປປະດິດສະຖານຢູ່ຫໍພຣະເຈົ້າໝ່ານດັ່ງທີ່ເຫັນທຸກມື້ນີ້.
ຫໍພຸທມາຣາວິໄຊ ພຣະເຈົ້າໝ່ານ ທີ່ຕັ້ງຢູ່ດ້ານຫລັງອາຮາມ ( ສີມ ) ຂອງວັດຊຽງທອງ ນີ້ສ້າງຂຶ້ນມາຫລາຍຮ້ອຍປີແລ້ວ ແລະມີການບູລະນະປະຕິສັງຂອນ ວິຈິດຣິຈະນາ ປະດັບປະດາ ຫໍພຸທມາຣາວິໄຊ ໃຫ້ງົດງາມ ມີການຕິດແກ້ວສີໃສ່ ສຳເລັດເມື່ອປີ ຄສ 1974 ໃນສະໄໜເຈົ້າມະຫາຊີວິດ ສີສະຫວ່າງວັດທະນາ ເຊິ່ງແມ່ນນາຍຊ່າງປະຈຳຣາຊສຳນັກພຣະຣາຊວັງ ເພຍຕັນ ເປັນຫົວຫນ້າໃນການປະຕິສັງຂອນໃຫຍ່ໃນຄັ້ງນີ້ ພຣະເຈົ້າໝ່ານ ເປັນພຣະພຸທທະຮູບຢືນ ເຊິ່ງມີຄວາມເຊື່ອວ່າ ມີລິດເດດທາງດ້ານຟ້າຝົນ ແລະໃຫ້ບຸດ ເຊິ່ງເລື່ອງນີ້ຄົນຫລວງພຣະບາງຮູ້ກັນດີ ຖ້າປີໃດ ອະຣາດທະນາພຣະເຈົ້າໝ່ານລົງຫົດສົງ ຟ້າຝົນກໍ່ຈະຕົກໃຫ້ແຜ່ນດິນຊຸ່ມເຢັນ ແລະໃຜທີ່ມີລູກຢາກ ກໍ່ຈະມີການມາບະ ມາບົນບານ ເພື່ອຂໍລູກ ສຶບຕະກຸນຈາກພຣະເຈົ້າໝ່າອົງນີ້ .
ການນຳເອົາພຣະເຈົ້າໝ່ານລົງຫົດສົງນີ້ແມ່ນເກີດຂຶ້ນຄັ້ງທຳອິດປະມານປີ ຄສ 1979 ໂດຍປີນັ້ນເມືອງຫລວງພຣະບາງ ເກີດແຫ້ງແລ້ງມາຫລາຍເດືອນແລະ ອາກາດກໍ່ຮ້ອນອົບເອົ້າ ໜອກຄວັນຈາກການຈູດໄຮ່ ກໍ່ປົກຄຸມທົ່ວເມືອງ ເຖົ້າແກ່ແນວໂຮມ ສາລະວັດບ້ານຄີລີ ຊຽງທອງ ໂພນເຮືອງ ບ້ານກາງ ກໍ່ໄດ້ມາປືກສາ ກັບສາທຸໃຫຍ່ ມ້າວ ມະນີວັງໂສ ເຈົ້າອະທິການວັດໃນສະໄຫມ (ເກີດ ວັນທີ່ 06/06/1921 ມໍຣະນະພາບ ວັນທີ່ 19/01/2001 ) ຈາກນັ້ນ ສາທຸໃຫຍ່ ມ້າວ ມະນີວັງໂສ ກໍ່ໄດ້ໄປປືກສາກັບ ສາທຸໃຫຍ່ ຄຳຈັນ ວິຣະຈິດຕະ ເຈົ້າອະທິການ ວັດແສນ ສຸຂາຣາມ ( ເກີດ ວັນທີ່ 23/09/1920 ມໍຣະນະພາບ ວັນທີ່ 09/07/2007 ) ໃນສະໄຫມນັ້ນ ທັງສອງອົງ ກໍ່ໄດ້ຫາທາງຊ່ວຍຊາວບ້ານຊາວເມືອງໃນຄວາມເດືອດຮ້ອນໃນຄັ້ງນັ້ນ ຈຶ່ງໄດ້ປືກສາແລະເຫັນສົມຄວນ ເອົາພຣະເຈົ້າໝ່ານ ລົງຫົດສົງ
ເຊິ່ງໃນໄລຍະທຳອິດ ປີ ຄສ 1979 ເປັນປີທີ່ເອົາພຣະເຈົ້າໝ່ານລົງຫົດສົງນັ້ນ ແມ່ນບໍ່ໄດ້ເຮັດເປັນພິທີໃຫຍ່ ແມ່ນເອົາລົງຫົດສົງໃນອາຮາມ(ສີມ) ໃນວັດຊຽງທອງ ຜູ້ມາຫົດສົງກໍ່ມີແຕ່ຊາວບ້ານແຖວໆອ້ອມວັດເທົ່ານັ້ນ ຫລັງຈາກນັ້ນເມືອງຊາວເມືອງຮູ້ແລະຊ່າລືວ່າ ມີການນຳເອົາພຣະເຈົ້າໝ່ານລົງຫົດສົງແລ້ວ ຕ່າງກໍ່ພາກັນມາຫລາຍຂຶ້ນ ທາງວັດ ກໍ່ໄດ້ປືກສາຫາລືກັນ ຍ້ອນມີພໍ່ແມ່ພີ່ນ້ອງມາຫົດສົງຫລາຍ ຈະເຮັດຢູ່ໃນອາຮາມນັ້ນກໍ່ຄັບແຄບ ຈຶ່ງເຫັນສົມຄວນໃຫ້ມີການຕັ້ງຜາມ ຢູ່ທາງຫນ້າອາຮາມ(ສີມ) ຂອງວັດຊຽງທອງ ຈາກນັ້ນທຸກໆປີ ກໍ່ມີການອະຣາດທະນາພຣະເຈົ້າໝ່ານລົງຫົດສົງຫລັງຈາກແລ້ວບຸນປີໃຫມ່ລາວທຸກໆປີ ມາຕະຫລອດ.
ໝາຍເຫດ :
ນັບແຕ່ປີ ຄສ 2000 ເປ໊ນຕົ້ນມາ ທາງບ້ານ-ເມືອງ ກໍໄດ້ຕົກລົງກັນເອົາພຣະເຈົ້າໝ່ານລົງສົງ ບາງປີ ກໍ ວັນທີ່ 22 , ບາງປີ ກໍ ວັນທີ 23 ຂອງເດືອນເມສາ
ຂໍ້ມູນຈາກ: Art and Culture of Laos