“ເມື່ອເລືອກເກີດບໍ່ໄດ້” ເປັນນະວະນິຍາຍເລື່ອງທຳອິດປະພັນໂດຍນາງ ໄພບູນ ທະນະບົວສີ ເຈົ້າຂອງນາມປາກການ້ອຍດອກກະເດົາໄດ້ຮັບລາງວັນຊະນະເລີດໃນບັ້ນກວດສອບລາງວັນສິນໄຊລາງວັນວັນນະກຳສ້າງສັນດີເດັ່ນປະຈຳປີ 2015.
ນະວະນິຍາຍບົດນີ້ ມີເນື້ອໃນເວົ້າເຖິງເລື່ອງລາວຊີວິດຂອງເດັກຍິງຊື່ນ້ອຍຈັນນາລອນພາຍຫຼັງພໍ່ຂອງນາງປ່ວຍເປັນໄຂ້ຍູງຂຶ້ນສະໝອງ ແລະກາຍເປັນຄົນບ້າຂະນະທີ່ນາງມີອາຍຸ 5 ປີ, ຊາຕາກຳຊີວິດກໍປ່ຽນໄປຈາກຄົນທີ່ເຄີຍດຳລົງຊີວິດຢູ່ຢ່າງມີຄວາມສຸກ, ອາໄສຢູ່ຕົວເມືອງໃຫຍ່ ກໍໄດ້ກາຍມາເປັນເດັກນ້ອຍບ້ານນອກທັນທີທີ່ແມ່ຂອງນາງຕັດສິນໃຈພາຄອບຄົວຍົກຍ້າຍອອກຈາກນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ແລະໄປອາໄສຢູ່ແຂວງຈຳປາສັກ.
ຄອບຄົວຂອງນ້ອຍຈັນນາລອນ ພາກັນໄປອາໄສຢູ່ນຳຍ່າ ຊຶ່ງເປັນພີ່ນ້ອງທາງພໍ່ ແຕ່ລະມື້ແມ່ຂອງນ້ອຍຈັນນາລອນຕ້ອງເຮັດວຽກໜັກ ບໍ່ວ່າຈະໄປຖາງປ່າເຮັດໄຮ່, ຕັກນ້ຳຕຳເຂົ້າ, ເຮັດນາເຮັດສວນ ສ່ວນນາງນ້ອຍຈັນນາລອນຊຶ່ງບໍ່ເຄີຍເຮັດວຽກໜັກຈັກເທື່ອກໍຈຳຕ້ອງໄດ້ອອກແຮງງານຊ່ວຍແມ່ທັງເປັນຄົນເບິ່ງແຍງນ້ອງສາວແທນແມ່ເວລານັ້ນນາງມີອາຍຸ 7 ປີ ຢາກກິນຂອງແຊບແນວຫວານກໍບໍ່ໄດ້ກິນເພາະແມ່ບໍ່ມີເງິນ, ເວລານ້ອຍຈັນນາລອນໄປມາທາງໃດກໍມີແຕ່ຄົນກຽດຊັງ, ພໍ່ກໍອາລະວາດຮ້າຍດ່າຈົນຄົນບ້ານໃກ້ເຮືອນຄຽງຢ້ານກົວບໍ່ມີໃຜກ້າຄົບຫາ.
ນ້ອຍຈັນນາລອນ ຕັດສິນໃຈຕັ້ງໜ້າຮ່ຳຮຽນ ເພາະເຊື່ອວ່າຈະໄດ້ທຶນຈາກລັດຖະບານເມື່ອຮຽນຈົບສາຍສາມັນສຶກສາແຕ່ແລ້ວເຫດຮ້າຍກໍມາເກີດກັບນາງອີກເມື່ອນາງໄດ້ອາຍຸ 10 ປີກໍເປັນພະຍາດໄຂ້ຍູງຈົນສູນເສຍການໄດ້ຍິນຍິ່ງເຮັດໃຫ້ໝູ່ຄູ່ເຍີ້ຍຫຍັນເວລານັ້ນນາງໄດ້ກາຍເປັນຕົວຕະຫຼົກຂອງທຸກຄົນ, ພໍ່ກໍເປັນບ້າ, ຫູກໍບໍ່ໄດ້ຍິນເຕັມສ່ວນ, ຄອບຄົວ ກໍທຸກຍາກລຳບາກ, ເຮືອນບໍ່ມີຢູ່ແຕ່ນາງກໍຍັງບຸກບືນສູ້ກັບຊາຕາຊີວິດຈົນສາມາດຍາດໄດ້ທຶນຄູອະນຸບານແລ້ວໄປສຶກສາຕໍ່ຢູ່ໂຮງຮຽນສ້າງຄູສາລະວັນພາຍຫຼັງຮຽນຈົບກໍຖືກຊັບຊ້ອນໄປສິດສອນເດັກນ້ອຍປະຖົມຢູ່ເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ, ນາງພະຍາຍາມເຮັດທຸກຢ່າງເພື່ອເຮັດໃຫ້ເດັກນ້ອຍພົ້ນຈາກຄວາມບໍ່ຮູ້ໜັງສື ແລະແລ້ວທາງຂັ້ນເທິງກໍເຫັນຄວາມສຳຄັນແລ້ວສົ່ງນາງໄປສຶກສາຕໍ່ປະລິນຍາຕີທີ່ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດ ແລ້ວກັບໄປເປັນພະນັກງານປະຈຳຢູ່ພະແນກສຶກສາແຂວງຈຳປາສັກ ກ່ອນຈະສາມາດຍາດໄດ້ທຶນການສຶກສາຕໍ່ປະລິນຍາໂທທີ່ປະເທດອອສເຕຣເລຍ.
ປະໂຫຍດທີ່ຈະໄດ້ຮັບມີຫຼາຍດ້ານເພາະນະວະນິຍາຍບົດນີ້ໄດ້ສອນໃຫ້ຄົນເຮົາໃຫ້ມີຄວາມອົດທົນ, ຕໍ່ສູ້ຜ່ານຜ່າກັບຄວາມທຸກຍາກລຳບາກ, ບໍ່ວ່າຈະພົບບັນຫາຮ້ອຍແປດພັນປະການກໍຕ້ອງມີສະຕິທັງເຊື່ອໝັ້ນ ແລະມຸ່ງໝັ້ນເພາະຄວາມສຳເລັດບໍ່ໄດ້ມາແບບງ່າຍໆ.
ສຳລັບແຮງບັນດານໃຈຂອງການຂຽນບົດເລື່ອງນີ້ ຜູ້ປະພັນ ນາງ ໄພບູນ ທະນະບົວສີ ກ່າວວ່າ: ສ່ວນໜຶ່ງແມ່ນເກີດຈາກປະສົບການຈິງຂອງຊີວິດ ແລະອີກສ່ວນໜຶ່ງແມ່ນຜ່ານການຈິນຕະນາການສົມທົບກັບຄວາມມັກໃນການຂຽນ ທັງຂຽນເພາະຢາກຂຽນບໍ່ແມ່ນເພື່ອຜົນປະໂຫຍດໃດໆ, ເປັນເວລາວ່າງທີ່ບໍ່ສາມາດນັ່ງຢູ່ລ້າໄດ້ ຈິ່ງມີນະວະນິຍາຍເລື່ອງນີ້ເກີດຂຶ້ນ.
ແນວໃດກໍດີ ນະວະນິຍາຍເລື່ອງນີ້ເປັນເລື່ອງທຳອິດຂອງນ້ອຍດອກກະເດົາ ເພາະທີ່ຜ່ານມາຂຽນພຽງກະວີ ແລະເລື່ອງສັ້ນ, ຂ່າວ, ບົດຄວາມຕ່າງໆເທົ່ານັ້ນ ທັງເປັນລາງວັນຊະນະເລີດບົດທຳອິດຜ່ານມາເຄີຍສົ່ງເລື່ອງສັ້ນເຂົ້າປະກວດຫຼາຍບ່ອນສ່ວນໃຫຍ່ກໍໄດ້ລາງວັນຊົມເຊີຍ ຫຼື ລາງວັນທີ 2 ດັ່ງນີ້ເປັນຕົ້ນ.
ນ້ອຍດອກກະເດົາ ກ່າວຢ້ຳຕື່ມອີກວ່າ: ເລື່ອງການເປັນນັກຂຽນທີ່ດີ ສຳລັບຂ້າພະເຈົ້າແມ່ນບໍ່ໄດ້ກຽມພ້ອມຫຍັງຫຼາຍເພາະຂ້າພະເຈົ້າຂຽນເພາະຢາກຂຽນບໍ່ແມ່ນຂຽນເພື່ອຫວັງສິ່ງຕອບແທນແຕ່ກໍຕ້ອງໃຊ້ສະຕິປັນຍາ ແລະຄວາມຊຳນານເຊັ່ນກັນ ຖ້າບໍ່ຊຳນານກັບເລື່ອງນັ້ນໆກໍຈົ່ງສຶກສາລະອຽດກ່ອນຈິ່ງລົງມືຂຽນເພື່ອເຮັດໃຫ້ບົດຂອງເຮົາຄ້າຍຄືເລື່ອງຈິງຈົນຜູ້ອ່ານແຍກບໍ່ອອກລະຫວ່າງເລື່ອງຈິງກັບຈິນຕະນາການ.