ພາຍຫຼັງທີ່ວຽກງານໂທລະຄົມຢູ່ບ້ານເຮົາ ໄດ້ຮັບການພັດທະນາໃຫ້ຈະເລີນກ້າວໜ້າທຽບທັນກັບສາກົນ, ສິ່ງໜຶ່ງທີ່ມາພ້ອມກັນຄືຄົນລາວໄດ້ມີໂອກາດໃຊ້ເທັກໂນໂລຢີ່ທີ່ທັນສະໄໝ ບໍ່ວ່າຈະເປັນເຄື່ອງເອເລັກໂທຣນິກ, ລະບົບສື່ສານອອນໄລປະເທດຕ່າງໆ… ຈົນນັກວິຊາການບາງທ່ານໃຫ້ທັດສະນະວ່າ “ວຽກງານໂທລະຄົມພັດທະນາໄດ້ໄວຫຼາຍ ຈົນປະຊາຊົນຈຳນວນໜຶ່ງແລ່ນນຳບໍ່ທັນ” ເຊິ່ງນັ້ນໝາຍຄວາມວ່າ ການຊົມໃຊ້ເທັກໂນໂລຢີທີ່ທັນສະໄໝຂອງຄົນລາວຈຳນວນໜຶ່ງ ຍັງບໍ່ສາມາດສ້າງປະໂຫຍດຈາກຄວາມທັນສະໄໝຂອງເທັກໂນໂລຢີ່ນັ້ນໄດ້, ໃນທຳນອງດຽວກັນນັ້ນ ປະຊາຊົນສ່ວນໜຶ່ງຍັງໄດ້ຮັບຂ່າວສານແລະເຊື່ອຂ່າວສານໂດຍຂາດວິຈາລະນາຍານ ຈົນເຮັດໃຫ້ເກີດກະແສຄວາມຢ້ານກົວຕໍ່ຂ່າວລືທີ່ກຸ່ມຄົນບໍ່ດີສ້າງຂຶ້ນ. ດັ່ງນັ້ນ, ມື້ນີ້ ຈຶ່ງໄດ້ນຳເອົາວິທີພິຈາລະນາຂ່າວທີ່ໜ້າເຊື່ອຖືມາຝາກ ຄືຂ່າວທີ່ໜ້າເຊື່ອຖືຄວນມີ: ສຳນັກຂ່າວ, ອົງປະກອບຂອງຂ່າວ ແລະຜູ້ສື່ຂ່າວ.

1. ສຳນັກຂ່າວ: ສຳນັກຂ່າວແມ່ນອົງການຈັດຕັ້ງທີ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດຈາກລັດຖະບານ ໃຫ້ເຄື່ອນໄຫວໃນການນຳເອົາຂ່າວສານທີ່ຖືກຕ້ອງເຜີຍແຜ່ອອກສູ່ສັງຄົມ ເຊັ່ນ ຂ່າວຈາກເວັບໄຊ໊ລາວໂພສຕ໌, ວາລະສານໃດໜຶ່ງ, ໜັງສືພິມສະບັບໃດໜຶ່ງ, ໂທລະພາບລາວຊ່ອງໃດໜຶ່ງ, ວິທະຍຸລາວຄື້ນໃດຄື້ນໜຶ່ງ ທີ່ມີທີ່ຕັ້ງຢ່າງຄັກແນ່. ຖ້າຂ່າວໃດທີ່ເຜີຍແຜ່ໂດຍບໍ່ຮູ້ວ່າເປັນຂ່າວຂອງສຳນັກໃດ ແມ່ນບໍ່ຄວນເຊື່ອເດັດຂາດ. ຂໍ້ນີ້ສຳຄັນທີ່ສຸດ.
2. ອົງປະກອບຂອງຂ່າວ: ຕາມຫຼັກການຂຽນຂ່າວແລ້ວ ຂ່າວຈະຕ້ອງປະກອບດ້ວຍ 5 ອົງປະກອບ ຄື ແມ່ນໃຜ? ເຮັດຫຍັງ? ຢູ່ໃສ? ເວລາໃດ? ແລະເປັນແນວໃດ? ສົມມຸດເຊັ່ນ: ເວລາ 13:30 ນາທີ ຂອງວັນທີ 23 ມິຖຸນາ 2015, ຢູ່ທີ່ສຳນັກງານປົກຄອງບ້ານນາເມືອງ, ເມືອງຄຳເກີດ, ແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ໄດ້ມີກອງປະຊຸມສຶກສາອົບຮົມປະຊາຊົນຜູ້ບໍ່ເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບຜົນກະທົບທີ່ເກີດຈາກການຖາງປ່າເຮັດໄຮ່ຂຶ້ນ ໂດຍການເປັນປະທານຂອງທ່ານ ສົມສັກ ຂັນດາວົງ, ນາຍບ້ານໆ ນາເມືອງ, ທ່ານ ສີພອນ ຫຼວງຄູນຄຳ ຫົວໜ້າພະແນກສິ່ງແວດລ້ອມ, ພ້ອມດ້ວຍປະຊາຊົນທີ່ມີການຖາງປ່າເຮັດໄຮ່ ແລະພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນພາຍໃນບ້ານເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງພ້ອມພຽງ. ພາຍໃນກອງປະຊຸມ ທ່ານ ສີພອນ ຫຼວງຄູນຄຳ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມປະຊຸມກ່ຽວກັບຜົນຮ້າຍທີ່ເກີດຈາກການຖາງປ່າເຮັດໄຮ່ ເຊິ່ງມີບາງຕອນສຳຄັນ ທ່ານກ່າວວ່າ: “ການຖາງປ່າເຮັດໄຮ່ ແມ່ນການຕັດໄມ້ທຳລາຍປ່າ ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມ ເຊິ່ງຈະນຳມາຄື ຍາວແລ້ງຈະແລ້ງໂພດຈົນບໍ່ມີນ້ຳທຳການຜະລິດແລະດື່ມກິນ, ຍາມຝົນພັດເກີດນ້ຳຖ້ວມ ເຊາະເຈື່ອນ…”. ນີ້ຄືຕົວຢ່າງອົງປະກອບຂອງຂ່າວທີ່ໜ້າເຊື່ອຖື ຄືຕ້ອງປະກອບຄົບທັງ 5 ຢ່າງຄືດັ່ງກ່າວ.
3. ຜູ້ສື່ຂ່າວ: ຂ່າວທີ່ໜ້າເຊື່ອຖືຕ້ອງເປັນຂ່າວທີ່ຂຽນຂຶ້ນຈາກນັກຂ່າວ ຫຼືບຸກຄົນໃດໜຶ່ງ ດັ່ງນັ້ນ, ຖ້າເປັນຂ່າວແທ້ໆ ຈະມີລາຍຊື່ນັກຂ່າວ ຫຼື ບຸກຄົນທີ່ມີຕົວຕົນຈິງ ທີ່ສັງກັດຢູ່ສຳນັກຂ່າວໃດໜຶ່ງ, ອົງການຈັດຕັ້ງໃດໜຶ່ງ ຫຼືບ້ານໃດໜຶ່ງ. ເພາະຖ້າເປັນຂ່າວຕົວະ ຫຼືຫຼອກລວງ ສ່ວນຫຼາຍຜູ້ຂຽນຈະບໍ່ກ້າໃສ່ຊື່ຕົນເອງ.ຂ່າວທີ່ບໍ່ໜ້າເຊື່ອຖືຄືຂ່າວທີ່ບໍ່ມີ 1 ໃນ 3 ຢ່າງດັ່ງໄດ້ກ່າວໃນຂ້າງເທິງ ແລະທີ່ສຳຄັນທ່ານຜູ້ອ່ານທີ່ຮັບຂ່າວສານກໍຄວນຈະຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ສະຕິກັ່ນຕອງກ່ອນເຊື່ອ ຈົ່ງຈື່ຄຳວ່າ “ເຂົາວ່າ” ນີ້ໄວ້, ຂ່າວລືໃດໆ ທີ່ມີຄຳວ່າ “ເຂົາວ່າ” ແມ່ນເປັນຂ່າວທີ່ບໍ່ມີອົງປະກອບ 3 ຢ່າງ ຂ້າງເທິງ ຈຶ່ງບໍ່ຄວນເຊື່ອໂດຍເດັດຂາດ. ວິຊາຂ່າວເພິ່ນບອກເອົາໄວ້ວ່າ ທຸກຂ່າວທີ່ມາເຖິງເຮົາ ລ້ວນແຕ່ຖືກບິດເບືອນແລ້ວ ດັ່ງນັ້ນກ່ອນຈະເຊື່ອຂ່າວລືໃດໆ ຂໍໃຫ້ພິຈາລະນາຄັກແນ່ ແລະຖ້າເຫັນວ່າບໍ່ໜ້າເຊື່ອຖື ຫຼືຈະກະທົບຕໍ່ຈິດໃຈຄົນອື່ນ ສ້າງຄວາມແຕກຕື່ນແກ່ສັງຄົມ ແມ່ນຫ້າມນຳເອົາໄປເລົ່າຕໍ່ ຫຼືສົ່ງຕໍ່ໄປເລີຍ ເພາະທ່ານອາດຈະຖືກໂທດຖານສ້າງຄວາມບໍ່ສະຫງົບແລະຂີ້ຕົວະຫຼອກລວງໄດ້.

ນີ້ແມ່ນຮູບຕົວຢ່າງມາໃຫ້ພິຈາລະນາ ລະຫວ່າງຮູບຈິງແລະຮູບແຕ່ງ ເພື່ອຈະໄດ້ມີສະຕິໃນການເຊື່ອຮູບພາບຕ່າງໆ ທີ່ຖືກສົ່ງຕໍ່ມາທາງເຄື່ອງມືສື່ສານປະເພດຕ່າງໆ.

ຮູບຈິງ

ຮູບແຕ່ງຂຶ້ນມາ