ອີງຕາມບົດຄົ້ນຄວ້າ ການຄຸ້ມຄອງລາຄາແກັສຫຸງຕົ້ນຢູ່ ສປປ ລາວ (ກໍລະນີສຶກສາຢູ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ) ຂອງກະຊວງອຸດສາຫະກຳ ແລະ ການຄ້າ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:

ຖ້າເບິ່ງຈາກສະພາບລວມພົບວ່າ ລາຄາແກັສຫຸງຕົ້ມເພີ່ມຂື້ນຕາມແນວໂນ້ມການປັບຂຶ້ນຂອງລາຄາສິນຄ້າ ໂດຍລວມ (ອັດຕາເງິນເຟີ້). ສັງລວມປັດໃຈສາເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ແກັສຫູງຕົ້ມມີ່ລາຄາເພີ່ມຂຶ້ນ ມີດັ່ງນີ້:

ປັດໄຈທີ 1: ຍ້ອນເງິນກີບອ່ອນຄ່າ (ການຊື້ ຂາຍອ້າງອີງອັດຕາແລກປ່ຽນເງິນຕາ) ໂດຍອັດຕາ ແລກປ່ຽນກີບຕໍ່ບາດໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ (ເງິນກີບອ່ອນຄ່າ) ຫຼາຍເຖິງ 29,56% ເມື່ອທຽບໃສ່ ທ້າຍປີ 2012 ແລະ 46,75% ເມື່ອທຽບໃສ່ຕົ້ນປີ 2022. ແກັສຫຸງຕົ້ມ ແມ່ນສິນຄ້ານໍາເຂົ້າ 100% ຕ້ອງໄດ້ນໍາໃຊ້ເງິນຕາໄປຊື້ (ເງິນໂດລາ ບາດ). ເມື່ອເງິນກີບອ່ອນຄ່າຕໍ່ເນື່ອງໝາຍ ວ່າທຸລະກິດຕ້ອງໄດ້ເພີ່ມຈໍານວນເງິນກີບຂຶ້ນ ເພື່ອແກັສໃຫ້ໄດ້ປະລິມານເທົ່າເກົ່າ. ດັ່ງນັ້ນ, ເມື່ອອີງໃສ່ໂຄງສ້າງລາຄາຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ລາຄາຂາຍຍ່ອຍ ປັບຂຶ້ນຢ່າງຫຼີກລ້ຽງບໍ່ໄດ້. ຈາກສະພາບການຊື້ແກັສຫູງຕົ້ມຈາກຕົ້ນທາງເປັນເງິນຕາຕ່າງປະເທດ ແຕ່ຂາຍພາຍໃນເປັນເງິນກີບ ເຮັດໃຫ້ທຸລະກິດແກັສພົບບັນຫາ ໂດຍສະເພາະການເຂົ້າເຖິງແຫຼ່ງເງິນຕາເພື່ອນໍາເຂົ້າແກັສ. ຄວາມຕ້ອງການເງິນຕາ ເພື່ອນໍາເຂົ້າແກັສຫຸງຕົ້ມຂອງບັນດາບໍລິສັດໃນແຕ່ລະປີແມ່ນສູງຕາມການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງມູນຄ່ານໍາເຂົ້າ.

ປັດໄຈທີ 2: ລາຄາຊື້ຢູ່ປະເທດຕົ້ນທາງເພີ່ມຂຶ້ນ. ໂດຍລາຄາຕົ້ນທາງ ໄດ້ມີການປັບເປັນແຕ່ລະໄລຍະຕາມສະພາບການເໜັງຕີງຂອງລາຄາແກັສໃນຕະຫຼາດໂລກ ລາຄາຊື້ແກັສຈາກຕົ້ນທາງຂອງລາວ ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ 0,39% ເມື່ອທຽບໃສ່ ທ້າຍປີ 2022 ແລະ 4,62 % ເມື່ອທຽບໃສ່ຕົ້ນປີ 2022. ແກັສຫຸງຕົ້ມ ແມ່ນຜະລິດຕະພັນທີ່ໄດ້ມາຈາກຂະບວນການກັ່ນນໍ້າມັນ. ແຕ່ໂຮງງານກັ່ນນໍ້າມັນຢູ່ ສປປ ລາວ ຍັງຢູ່ໃນໄລຍະເລີ່ມຕົ້ນຂອງພັດທະນາ. ດັ່ງນັ້ນ ເມື່ອລາຄາຊື້ຢູ່ປະເທດຕົ້ນທາງປັບເພີ່ມຂຶ້ນ ກໍ່ເຮັດໃຫ້ຕົ້ນທຶນໃນການນໍາເຂົ້າສູງຂຶ້ນ ເຊິ່ງສົ່ງຜົນໃຫ້ລາຄາຈໍາໜ່າຍພາຍໃນແພງຂຶ້ນ.

ປັດໄຈທີ 3: ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍປິ່ນອ້ອມການດໍາເນີນທຸລະກິດແກັສ (ພາສີ-ອາກອນ, ຄ່າຂົນສົ່ງ, ຄວາມສ່ຽງ , ສິ້ນເປືອງ, ກໍາໄລ, ຄ່າບໍລິການຂາຍຍ່ອຍ ແລະ ອື່ນໆ) ເພີ່ມຂຶ້ນຕາມການປ່ຽນແປງຂອງສະພາບເສດຖະກິດ- ສັງຄົມໂດຍລວມຂອງ ສປປ ລາວ. ອ້າງອີງໂຄງສ້າງລາຄາແກັສຫຸງຕົ້ມ ນັບຕັ້ງແຕ່ຂອດການນໍາເຂົ້າ ຈົນເຖິງຂັ້ນຂອດຜູ້ຄ້າຍ່ອຍ ສົ່ງຜົນຕໍ່ຕົ້ນທຶນໃນການດໍາເນີນ ທຸລະກິດສູງ ບວກກັບຂະໜາດຂອງຕະຫຼາດພາຍໃນນ້ອຍ ແຕ່ມີຫຼາຍບໍລິສັດທີ່ແຂ່ງຂັນກັນ ເຮັດໃຫ້ລາຄາຈໍາໜ່າຍຂອງແຕ່ລະບໍລິສັດແຕກຕ່າງກັນ. ຖ້າປ່ອຍໃຫ້ທຸລະກິດແຂ່ງຂັນກັນສູງ ແບບບໍ່ເປັນທໍາຈະເຮັດໃຫ້ບໍລິສັດທີ່ເຮັດແທ້ທໍາຈິງເສຍປຽບ ແລະ ບໍ່ເຕີບໃຫຍ່ເຂັ້ມແຂງ. ດັ່ງນັ້ນ, ມາດຕະການ ແລະ ລະບຽບຄຸ້ມຄອງທີ່ດີ ແລະ ມີປະສິດທິພາບ ຈະປະກອບສ່ວນເຮັດໃຫ້ຕົ້ນທຶນຈໍາໜ່າຍຕໍ່ໜ່ວຍຫຼຸດລົງ ແລະ ເຮັດໃຫ້ທຸລະກິດແກັສມີຄວາມເຂັ້ມແຂງ ກ້າວເປັນມືອາຊີບໄດ້ໃນອະນາຄົດ.